Otizm spektrum bozukluğu olan çocukların çevrelerindeki dünyayı anlamayla ilgili sorunları olduğu pek çoğumuzun bildiği bir durumdur.

Otizmli çocuğun duyusal sorunları; sosyal becerilerde zorluklar, ihtiyaçlarını belirtmede güçlük ve iletişim kurma problemleri şeklinde kendini gösterir.

Sahip olduğu bu zorluklar, sınıfı onun için rahatsız edici, hatta katlanılamaz bir yer haline bile getirebilir.

Ancak, tüm bu zorluklara rağmen bir sınıf öğretmeni, isterse çocuğun daha kolay öğrenmesini ve diğer çocuklarla kaynaşmasını doğru bir kaç adımla sağlayabilir.

Öğretmenin, aşağıdaki başlıklara dikkat etmesi, hem çocuk hem de diğer öğrenciler, hatta kendisi için, sınıfı daha ideal bir yer haline getirecektir.

Ebeveynler ile ekip çalışması

Ebeveynler, çocuklarının otizm nedeniyle yaşadığı zorluklar konusunda zaten yıllardır bilgi ve deneyim sahibidirler. Onlardan çocuklarının özel ihtiyaçlarını ve derste ona nasıl hitap edeceğinizi öğrenebilirsiniz. En iyi kaynak , çoğunlukla çocuğun ailesi olacaktır. Şayet aile ile işbirliği kurmakta sıkıntılar yaşıyorsanız, çocuğun devam etmekte olduğu özel eğitim kurumundaki öğretmenine başvurmak sizin için, diğer en iyi kaynak olacaktır.

Sorunlar olsun veya olmasın , öğretim yılının başında onlarla bir toplantı düzenlemek ve öğretim yılı boyunca onlarla periyodik bir işbirliği içinde olmak önemlidir. Onlardan öğrenci hakkında raporlar alabilmeli ve aileye zaman zaman sınıftaki duruma ilişkin raporlar vermelisiniz. Hatta bu konuda okuldaki rehber öğretmenle çocuğa özgü raporlar hazırlamada birlikte çalışmalısınız.

Bu ekipte; veli, sınıf öğretmeni, rehber öğretmen ve çocuğun özel eğitim öğretmeninin bulunması en ideali olacaktır.

Duyu Sorunlarını Yönetme

Çocuğun, sınıfta yaşayabileceği herhangi bir duyusal sorunu varsa anne- baba, bunu öğretmene bildirmelidir. (yüksek seslerden duyduğu rahatsızlık vb gibi )

Şayet varsa, öğretmen de bu zorlukları en aza indirmenin yolları üzerinde çalışmalıdır.

Örneğin , bazı otizmli çocuklar bağrışma ya da itip kakışma şeklindeki şakalaşmalardan rahatsızlık duyabilirler. Öğretmen , diğer öğrencilere, daha sakin davranmaları yönünde telkinlerde bulunabilir. Hatta otizmli çocuk sınıfa başlamadan önce yapılan bir konuşma ile sınıftaki diğer öğrenciler hazırlanılabilir. Şayet çocuk, güneş ışığından rahatsızlık duyuyorsa sınıfın daha az ışık alan yerine oturması sağlanabilir ve bunun gibi daha pek çok düzenleme gerekebilir.

Potansiyel duyusal sorun tetikleyicilerini, mümkün olduğunca ortadan kaldırmak, hem otizmli çocuğun hem de diğer öğrencilerin sorun yaşama olasılığını azaltacaktır.

Sosyal Beceriler İnşa Etme

Otizmli bir çocuk , sıklıkla uygun sosyal tepkiler vermekte zorlanır. Bu durum, çocuğun sınıf arkadaşları ile birlikte oynaması ve arkadaşlık kurmasını olumsuz etkiler. Öğretmen , sosyal ipuçları vererek otizmli çocuğu eğitebildiği gibi diğer öğrencilere de otizmin etkilerini anlatarak sınıf arkadaşlarının otizmli çocuğa yardımcı olmalarını sağlayabilir.

Öğretmen, otizmi diğer çocuklara tanıtmak için, onlara otizmi açıklayan bir kitap okuyabilir, video izletebilir ve çocuklardan bu konuda araştırma yapmalarını isteyebilir.

Bu etkinliği, otizmli çocuğun yanında yapmak doğru olmaz. Bu konuya gereken hassasiyet gösterilmelidir. Otizmli bireyler algılamıyor gibi dursalar bile pek çok şeyin farkında olabilmektedirler.

Diğer öğrenciler çocuğun sosyal sınırlamalarına zaten aşina ise, o zaman öğretmen, otizmli çocuğun sınıf arkadaşları ile etkileşimini güçlendirmek için ona yardıma odaklanabilir.

Sosyal ipuçları , duyguları gösteren yüzler ve resimler içeren kartlar ile diğerlerinin yüzüne bakarak onların duygularını yorumlamasına yardımcı olunabilir. Sınıf arkadaşlarının duygularını tanımak, otizmli çocuğun sosyal ortamlarda uygun tepki vermesine de yardımcı olacaktır .

Çocuk ile İletişime Önem Verme

Otizmli çocuklar, genel olarak kendilerini ifade etmekte zorluk yaşarlar demiştik. Öğretmen, çocuğun okul saatlerinde ihtiyaçlarını karşılayabilmesine yardımcı olacak şahısları tanıyıp iletişime geçebilmesini sağlamak adına, bu kişileri fotoğraflarla çocuğa tanıtabilir.

Çocuk bunalmış ve stresliyken kendisini ifade sorunu yaşıyorsa, öğretmeni ile iletişimine yardımcı olmak adına işaret ve durum resimleri kullanması sağlanabilir. Önceliğimiz her ne kadar sözel iletişimse de özel durumlarda sözel ifade sıkıntısı yaşanıyorsa bu uygulama da tercih edilebilir.

Bunun yanısıra , özellikle ilköğretimin ilk yıllarında, çocuğa ve diğer öğrencilerle iletişim kurmasına yardımcı olmak amacıyla yardımcı öğretmen ( gölge abla, yaşam koçu gibi) uygulamalarına izin vermek çok katkı sağlayıcı olabilmektedir.

Bu tür yardımcıların, öğretmenin hatalarını bulmak veya rapor etmek için değil, aksine öğretmene yardımcı olmak maksadıyla sınıfta olduğunu bilmekte yarar vardır..

Gün İçindeki Programın İlk Derste Tahtaya Yazılması

Tüm öğrenciler bu tür programlardan faydalanırlar. Ama , otizmli çocuklar, öngörülebilir bir sistem altında geliştikleri için bu programdan özellikle çok yarar görürler.

Okul gününde saat saat nelerin gerçekleşeceğini bilmek, otizmli çocukları rahatlatan bir unsurdur. Onlar sonraki aktivitenin ne olacağını bilirlerse, geçiş ile oluşabilecek stresli duygularını yönetmeleri daha kolay olacaktır. Böylece hem öğretmen hem de çocuk sıkıntısız bir ders günü yaşayacaktır.

Diğer Öğrencilerin Velileri ile Yaşanabilecek Sorunları Önleme

Bunun yanısıra özellikle diğer öğrenci velileri ile yaşanabilecek sorunları baştan ekarte etmek ve velilerin olumsuz müdahalelerini asgariye indirebilmek amacıyla, otizmli çocuğun ailesi ve çocuğun özel eğitimcisi ile velilere bir tanışma toplantısı düzenlenebilir.

Buna rağmen sorunlar yaşanıyorsa öğretmenin öğrencisine sahip çıkması ve rehber öğretmenden yardım almasında yarar olacaktır.

Kaynaştırma eğitiminin, yasal bir hak olduğunun, velilere hatırlatılması yerinde bir uygulama olacaktır.

Öğretmenlerin ve otizmli ailesinin tüm iyi niyetlerine rağmen,diğer veliler ya da öğretmenlerle yaşanan sorunlar olabilmekte ve çocuk okuldan uzaklaştırılmaya çalışılmaktadır. Bu konuda aileye yol gösterici olmak gerekir. Otizm platformundan bahsedilerek, yaşadıkları olumsuzluklarda kendilerine yardımcı olabilecek bir kuruluş olduğunun bilgisi muhakkak verilmeli, haklarını kanuni yollarla aramaları sağlanmalıdır.

Muhakkak, burada dile getirmeyi düşünemediğim ya da hatırlayamadığım başka yararlı öneriler de vardır. Daha sonraki yazılarımda yeri geldikçe bunlardan da bahsetmeye çalışacağım. Özelikle eğitimci arkadaşlardan bu konuda gelecek yardıma Web sayfam ve ben her daim açığız….

Sevgi ve umutla….

Serpilgül Vural

kaynak: http://ekemis.com/otizmli-ogrencisi-olan-ogretmen-ne-yapmali/